شفت
انتقال قدرت در خودروها، فارغ از ابعاد و نوع سوخت‌شان، اهمیت زیادی دارد. درواقع در نبود این سیستم و یا عملکرد ناقص آن، نیروی تولیدی توسط موتور خودرو به چرخ‌ها و محرک‌ها نرسیده در نتیجه حرکتی اتفاق نمی‌افتد. علاوه بر انتقال، رساندن این قدرت به صورت بهینه و بدون هدررفت نیز اهمیت بالایی دارد.
به این ترتیب که در صورت انتقال ناقص قدرت، بازده موتور و در نتیجه خودرو پایین آمده و انرژی هدر خواهد رفت. بنابراین انجام وظیفه بی‌نقص تک‌تک بخش‌های سیستم انتقال قدرت اهمیت بالایی دارد.
این سیستم که از کنار هم قرار گرفتن مجموعه‌های متعدد حاصل می‌گردد بخش عمده‌ای از سیستم فنی خودرو را شامل می‌شود. چرا که هر مجموعه مجزا در این سیستم اجزای خود را دارد.
یکی از این اجزا است که در سیستم انتقال قدرت نقش رابط را بین بخش‌های مختلف بازی می‌کند. می‌خواهیم از شفت خودرو و انواع آن بیشتر بدانیم.
شفت خودرو چیست و چه عملکردی دارد؟
انتقال قدرت در خودرو از موتور به چرخ‌ها توسط سیستم‌های متعددی به صورت متوالی صورت می‌گیرد. بنابراین به‌جز اهمیت بالای عملکرد صحیح هریک از این سیستم‌ها، برقراری ارتباط کامل و دقیق بین آنها نیز اهمیت بالایی دارد. شفت یکی از اجزایی است که این ارتباط را برقرار می‌کند.
بنابراین خودرو را می‌توان بخشی از سیستم انتقال قدرت آن دانست که نیروی چرخشی موتور را به اجزای مختلف منتقل می‌کند.
شافت در لغت به معنای محور است. این محور می‌تواند متحرک یا ثابت باشد. در صورت ثابت بودن می‌تواند تنها نقش تکیه‌گاه برخی اجزای بزرگتر را داشته و برای نگه‌داشتن دو یا سه سیستم در کنار و در ارتباط با یکدیگر به کار رود.
درصورت متحرک بودن می‌تواند نیروی لازم را به صورت رفت و برگشتی و یا چرخشی از یک سیستم به سیستمی دیگر منتقل کند. برهمین اساس شفت دارای ساختار متفاوت در بدنه خود است.
به این ترتیب که شافت‌های ثابت به شکل یک محور یا میله ثابت دیده می‌شوند و شافت‌های متحرک معمولا زاویه‌دار یا مفصلی هستند.
این قطعه همچنین معمولا چند تکه ساخته می‌شود و از جنسی که تحمل بار وارده از تنش‌های ناشی از انتقال قدرت را داشته باشد. همچنین شفت باید سبک باشد.
چرا که وزن سنگین آنها در انتقال بهینه قدرت موثر خواهد بود و باعث می‌شود که بخش مهمی از انرژی توسط خود این قطعه جذب شود و در نتیجه در فرآیند انتقال هدر رود. بنابراین شفت را از فولاد آلیاژی سخت‌کاری‌شده می‌سازند.
تاریخچه پیدایش شفت خودرو
تاریخچه پیدایش شفت به قرن ۱۹ می‌رسد. در این زمان از شفت در لوکوموتیو‌ها و کامیون‌ها استفاده می‌شد. اما استفاده در خودرو سازی از ۱۸۹۵ آغاز شد. در این زمان شفت برای انتقال قدرت موتور از میل لنگ به گیربکس مورد استفاده قرار می‌گرفت.
از سال ۱۹۰۰ استفاده از شفت در انتقال گشتاور به چرخ‌ها نیز رایج شد و نقش رابط بین دیفرانسیل و چرخ‌ها را پیدا کرد. به مرور استفاده از این قطعه در صنعت خودروسازی رواج یافت تا جایی که امروزه انواع شافت محور لوله‌ای و فیبر کربنی نیز در خودروهای مدرن دیده می‌شود.
انواع شفت خودرو
در صنعت انواع متفاوتی وجود دارد که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در خودروها نیز انواع مختلفی از شافت را شاهد هستیم که ضمن برقراری ارتباط اجزای مختلف، وظیفه انتقال قدرت بین آنها را برعهده دارند.
برخی از این شفت‌ها ممکن است با توجه به نوع خودرو، نوع سیستم انتقال قدرت آن و یا نوع محور محرکش تغییر کند اما تعدادی شفت در تمام خودروها به‌صورت ثابت وجود دارند که به نوعی می‌توان آنها را اجزای سیستم گیربکس خودرو دانست. این شفت‌ها عبارتند از:
۱. شفت ورودی یا محور کلاچ
این محور را می‌توان یکی از اصلی‌ترین محورهای هر خودرویی دانست. حتی برخی میل‌لنگ موتور را که در راستای این محور قرار دارد، بخشی از آن می‌دانند.
شفت ورودی به‌صورت یکپارچه ارتباط بین موتور، کلاچ و گیربکس را برقرار کرده و نیروی گشتاور موتور را از میل‌لنگ به پوسته داخلی گیربکس منتقل می‌کند. در این میان تحت تاثیر کلاچ قرار می‌گیرد و انتقال قدرت روی آن قطع یا وصل می‌شود. در انتهای شافت ورودی چرخ‌دنده‌ای وجود دارد که نیرو را به چرخ‌دنده‌های درون پوسته منتقل می‌کند.
۲. شفت واسط یا محور زیر
این شافت نوعی رابط درون پوسته گیربکس محسوب می‌شود که ارتباط بین شافت ورودی و خروجی را برقرار می‌کند. روی شافت واسط چرخ‌دنده‌های مختلفی سوار هستند که به‌صورت یکپارچه با آن طراحی شده‌اند. شافت واسط نیروی موتور را از شفت ورودی دریافت و آن را به محور اصلی یا شفت خروجی منتقل می‌کند.
۳. شفت خروجی یا محور اصلی
همان‌طور که از اسمش مشخص است، گشتاور تغییر یافته درون گیربکس را به خارج از پوسته گیربکس منتقل می‌کند. برخی چرخ‌دنده‌های گیربکس روی این محور سوار می‌شوند اما به‌صورت متحرک. به این معنی که چرخ‌دنده‌ها به کمک یاتاقان‌های خود روی آن قدرت حرکت دارند. شافت خروجی گشتاور خروجی را به میل‌گاردان یا دیفرانسیل منتقل می‌کند. این نکته بستگی به نوع خودرو و محور محرک آن دارد.
۴. شفت اکسل
نکته مهم این است که چرخ‌دنده یکپارچه محور واسط و چرخ‌دنده‌های سوارشده روی محور خروجی با یکدیگر در ارتباط هستند و این ارتباط منتقل‌کننده گشتاور تولیدی در میل‌لنگ به دیفرانسل است. در این مسیر چرخ‌دنده‌های گیربکس تغییرات لازم را روی این گشتاور ایجاد می‌کنند و انرژی را با سرعت و شدت مناسب برای حرکت چرخ‌ها منتقل می‌نمایند.
شفت دیگری که در خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد، در انتقال حرکت دیفرانسیل به چرخ‌ها نقش دارد. این شفت رابط بین پلوس و دیفرانسیل است و گشتاور را به پلوس چرخ‌ها منتقل می‌کند. شفت پلوس، از نوع مفصلی و زاویه‌دار است. این شفت را اکسل شفت نیز می‌‌نامند.
تفاوت شفت‌ها در خودروهای دیفرانسیل عقب و دیفرانسیل جلو
در خودروهای محور محرک عقب و محور محرک جلو تفاوت در شفت‌ها وجود دارد. به این ترتیب که در خودروهای محور محرک جلو، شافت میانی حذف شده و انتقال قدرت درون پوسته گیربکس بین شافت ورودی و خروجی انجام می‌شود.
در این خودروها، شفت ورودی، گشتاور را از موتور دریافت و درون پوسته با چرخ‌دنده انتهایی خود، آن را بین چرخ‌دنده‌های دیگر تقسیم می‌کند. دنده خروجی نیز از یک سو دنده‌ای دارد که با دنده شافت ورودی درگیر است و از سوی دیگر نیز دنده آن با دیفرانسیل در ارتباط است. در خودروهای محور عقب ارتباط بین این دو از طریق محور واسط اتفاق می‌افتد.
شافت درایو و انواع آن
شافت درایو به نوعی شافت گفته می‌شود که به‌عنوان محوری میله‌ای حرکات رفت و برگشتی و دورانی را منتقل می‌کند. در خودروها شافت درایو به محوری عرضی گفته می‌شود که نیروی موتور را به گیربکس منتقل می‌کند. این نوع شفت را به سه شکل می‌سازند:
- درایو شفت یک‌تکه؛
- درایو شفت دوتکه؛
- درایو شفت لوله‌محور.
البته درایو شفت معمولا تنها در جای شفت ورودی گیربکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. درایو شفت از مقاومت بیشتری در برابر ضربات برخوردار است و همچنین قابلیت لرزه‌گیری نیز دارد.
شفت عقب پراید
شافت چرخ عقب چپ پراید جزئی از سیستم جلوبندی و سیستم تعلیق خودروی پراید محسوب می شود. این وسیله یکی از اجزای مهم سیستم شاسی و زیربنای خودروی پراید است که برای ایجاد حرکت چرخ‌های عقب و انتقال نیروی موتور به آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محل قرارگیری محور چرخ عقب چپ پراید در سمت چپ خودرو می باشد. محور چرخ عقب در این خودرو از نوع محور چرخ خلفی مستقل (IRS) است که باعث بهبود کیفیت رانندگی و کاهش لرزش و لغزش خودرو در مسیر می‌شود. این محور با دو مفصل کناری به بدنه خودرو متصل شده و با استفاده از چندین قطعه از جمله شاسی، ترمز، آرنج و … در سیستم جلوبندی پراید گنجانده شده است.
این قطعه در واقع به عنوان یک پل بین شاسی خودرو و چرخ‌های عقب عمل می‌کند و نقش بسیار مهمی در عملکرد و پایداری خودرو دارد. در واقع این قطعه برای تعادل و کنترل خودرو در حین رانندگی به کار می‌رود و شبیه یک میله استوانه ای شکل است که در قسمت عقبی خودرو و در زیر چرخ خودرو قرار می گیرد که چرخ به دور آن می چرخد.
محور چرخ عقب پراید از جنس آهن می باشد تا در مقابل فشار و ضربه، مقاومت لازم را داشته باشد. زیرا در حرکت و سوار شدن چرخ خودرو، نقش اصلی را ایفا می کند. شامل یک محور، دو آرنج، دو صفحه‌ی نگهدارنده‌ی چرخ و یک مجموعه‌ی روغن‌گیر و مانیتور است. در پراید، قطعه در قسمت پایین شاسی قرار دارد و با کمک آرنج‌ها و صفحات نگهدارنده‌ی چرخ، چرخ‌های عقب را در جهت مورد نظر می‌چرخاند.
در صورتی که محور چرخ عقب چپ پراید به هر دلیلی خراب یا آسیب دیده شود، ممکن است عملکرد خودرو به شدت تحت تاثیر قرار گیرد و باعث عدم کنترل خودرو و افزایش خطر حوادث شود.
بنابراین، در صورتی که این وسیله با مشکل مواجه شود، ممکن است علائمی مانند لرزش، صدای عجیب، عدم تعادل خودرو در حین رانندگی و یا سایر مشکلات قابل مشاهده باشد. این مشکلات ممکن است به دلیل سایر عوامل نیز ایجاد شوند، اما در صورتی که مشکل به ان مربوط باشد، لزوم تعمیر یا تعویض آن احساس می‌شود.
از دیگر علائم خرابی شفت چرخ عقب چپ پراید شامل موارد زیر میباشد:
- لرزش و لغزش خودرو: خودرو هنگام رانندگی لرزش و لغزش بیشتری نسبت به حالت عادی داشته باشد.
- صدای بلند: ممکن است صدای بلندی از زیر خودرو شنیده شود. این صدا معمولاً به علت فرسایش قطعات محور یا آسیب دیدگی به آن است.
- کنترل خودرو: این مشکل سبب کاهش کنترل خودرو توسط راننده می شود و معمولاً باعث می شود خودرو در مسیر خود به طور ناگهانی حرکت کند و احتمال بروز حوادث رانندگی را افزایش دهد.
- استهلاک نامناسب لاستیک: در صورتی که محور چرخ عقب خودرو خراب باشد، لاستیک های خودرو به طور ناعادلانه بیشتر از حد معمول سایش خواهند داشت که می‌تواند باعث کاهش عمر مفید آنها شود.
محور چرخ عقب پراید همانند سایر قطعات خودرو، با گذشت زمان و استفاده ممکن است خراب شود یا نیاز به تعمیر داشته باشد. برای مثال، اگر صفحات نگهدارنده‌ی چرخ آسیب دیده باشند، می‌تواند باعث لرزش چرخ‌های عقب شود. همچنین، اگر مجموعه‌ی روغن‌گیر و مانیتور آن خراب باشد، می‌تواند باعث نشت روغن و کاهش عمر مفید محور چرخ عقب شود.
سخن آخر
برای مشاوره بیشتر یا خرید محصول میتوانید با شماره 09353027642 از طریق تلگرام یا واتساپ در تماس باشید.
کیمیا گستر با بیش از 25 سال سابقه در زمینه بلبرینگ و بیرینگ آماده پاسخگویی به سوالات شماست.
بررسی ها
هنوز هیچ بررسی وجود ندارد.